0
0
Διδακτική επίσκεψη στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας με θέμα
τη ζωή των γυναικών στην αρχαιότητα από την εποχή των παγετώνων μέχρι και τον 19ο αιώνα.
Με αφορμή τον εορτασμό για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου), οι μαθητές των τμημάτων Γ2 και Γ4 του 6ου Γυμνασίου Βόλου. επισκέφθηκαν το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας και ταξίδεψαν στο χρόνο, γνωρίζοντας από κοντά την παρουσία της γυναίκας στην αρχαία Θεσσαλία.
Η ξενάγησή μας ξεκίνησε από την Παλαιολιθική Εποχή όπου δεν υπάρχουν ευρήματα για τη γυναίκα. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι υπάρχει ανθρώπινη παρουσία από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν σε υπαίθριες θέσεις του Πηνειού ποταμού και στο σπήλαιο της Θεόπετρας, κυρίως εργαλεία από χαλαζία και πυριτόλιθο, που χρησιμοποιούσαν ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών.
10.000 π.Χ. Οι πάγοι λιώνουν. Βρισκόμαστε στη Νεολιθική εποχή. Οι άνθρωποι οργανώνονται, γίνονται γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Τα κεραμικά αγγεία και τα είδη οικιακής χρήσης στο Σέσκλο και στο Διμήνι καθώς και τα εργαλεία από οψιανό, πιστοποιούν οργανωμένες κοινωνίες, όπου η κυριαρχία της γυναίκας είναι αδιαμφισβήτητη. Ειδώλια ζωόμορφα και κυρίως ανθρωπόμορφα απεικονίζουν γυναίκες εγκύους. Η έμφαση στα αναπαραγωγικά χαρακτηριστικά καταδεικνύει τη σύνδεση με τη λατρεία της Μητέρας Θεάς ή της Θεάς της Γονιμότητας, καθώς και με τελετές μύησης ή συμπαθητικής μαγείας, πολλαπλοί συμβολισμοί, ανάλογα με τα εκάστοτε δρώμενα. Η συχνή παρουσία της γυναίκας υπογραμμίζει το ρόλο της στην οργάνωση του νοικοκυριού, κοινωνικό και παραγωγικό κύτταρο της νεολιθικής κοινωνίας. Τέλος εγχάρακτες σφραγίδες, φυλαχτά και κοσμήματα ολοκληρώνουν την δυναμική της παρουσία.
Από την πρώιμη εποχή του Χαλκού (3.000 π.Χ) προέρχεται η αμφίγλυπτη ανθρωπόμορφη στήλη Μενχίρ, που βρέθηκε στο Σουφλί Λάρισας. Πρόκειται για μια γυναικεία μορφή σκαλισμένη σε πέτρα, σε φυσικό μέγεθος, που συνήθως συναντάμε σε τάφους γυναικών με εξέχουσα θέση.
Στην ύστερη εποχή του Χαλκού (Μυκηναϊκή εποχή), η θέση της γυναίκας εξαρτάται από την καταγωγή της. Μετά την πτώση των μυκηναϊκών ανακτόρων (1100 π.Χ.) επικρατεί μια γενικότερη αναστάτωση. Η γυναίκα διακοσμείται στην ταφή της με κοσμήματα.
Στη Γεωμετρική εποχή τα κοσμήματα με τα γεωμετρικά σχέδια κατέχουν την πρώτη θέση και κυριαρχούν στο γυναικείο δώμα.
Στη Θεσσαλία, την Αρχαϊκή εποχή, ο πλούτος στηρίζεται στη γη και τα ξακουστά της άλογα. Έτσι εδραιώνεται το αριστοκρατικό πολίτευμα, ενώ κόβονται νομίσματα που απεικονίζουν τη μορφή αλόγου. Στα αριστοκρατικά σπίτια των Θεσσαλών ξεχωρίζει ο γυναικωνίτης με όλα τα είδη που αφορούσαν τη γυναικεία περιποίηση (αρωματικές ουσίες, ειδικά φιαλίδια, καθρέφτες, κοσμήματα), αλλά και παιδικά παιχνίδια. Μια επιτύμβια στήλη αριστοκράτισσας αποκαλύπτει την ενασχόληση της γυναίκας με την υφαντική. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στους Ολυμπιακούς Αγώνες μπορούν να συμμετέχουν γυναίκες αν είναι ιδιοκτήτριες αλόγων ή εκπαιδεύτριες, όπως οι νικήτριες στο τέθριππο Ιππιόνη και Αριστόκλεια από τη Λάρισα, που ήταν ιδιοκτήτριες αλόγων. Επίσης είχαν δικαίωμα να παρακολουθήσουν τους αγώνες ελεύθερα κορίτσια, εταίρες και ιέρειες της Δήμητρας.
Στην Ελληνιστική εποχή ο κόσμος ταξιδεύει, ανταλλάσσονται ιδέες, ενώ η ελληνική γνώση φτάνει μέχρι την Μ. Ανατολή. Η γυναίκα αποκτά δημόσια παρουσία μέσω της θρησκείας, όπως αποκαλύπτουν γυναικείες προτομές με ιέρειες και αναθέτριες. Ακόμη παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις ή θηριομαχίες και μονομαχίες, όταν το αρχαίο Θέατρο της Λάρισας μετατρέπεται αργότερα σε χώρο θηριομαχιών και μονομαχιών. Μάλιστα αναφέρεται πως ο Φοίβος ήταν ο αγαπημένος μονομάχος της Λάρισας.
Στα Ρωμαϊκά χρόνια η γυναίκα αποκτά νομικά δικαιώματα. Η Θεσσαλία μεταβάλλεται σε μία πολυπολιτισμική περιοχή. Οι αρχαίοι ναοί γίνονται χριστιανικοί, χωρίς αυτό να σημαίνει πως εκλείπουν τα παγανιστικά στοιχεία. Εντυπωσιακό είναι το ψηφιδωτό πάτωμα, σε βίλα της ρωμαϊκής εποχής στη Λάρισα, που στο κέντρο δεσπόζει ο θεός Διόνυσος.
Στα Βυζαντινά χρόνια η γυναίκα έχει εντυπωσιακή εμφάνιση, περιποιείται τον εαυτό της και στολίζεται με κοσμήματα.
Τέλος στην Οθωμανική εποχή, η γυναίκα αποκτά σημαντικό ρόλο στην οικονομία, αφού οι περισσότεροι που μετακινούνται στα χωριά ευημερούν με την ενασχόλησή τους στην επεξεργασία μάλλινων και μεταξωτών υφαντών.
Η αναδρομή στο παρελθόν έφτασε στο τέλος της, όχι όμως και η παρουσία της γυναίκας, που συνεχίζει να διεκδικεί, να εργάζεται, να φροντίζει, να προστατεύει, να συμπαραστέκεται, κατέχοντας πολλαπλούς ρόλους, είτε σαν εργαζόμενη, είτε σαν σύζυγος, είτε σαν μητέρα.
Η επίσκεψή μας ολοκληρώθηκε με μια σύντομη περιήγηση στο κέντρο της πόλης και μια γρήγορη στάση στον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αχιλλείου Λάρισας.
Μαθητές και συνοδοί καθηγητές μείναμε απόλυτα ικανοποιημένοι από τη συγκεκριμένη θεματική ξενάγηση, η οποία μας έδωσε τη δυνατότητα να ξεφύγουμε από τα στενά όρια της τάξης, τροφοδότησε τις σκέψεις μας, εμπλούτισε τις γνώσεις μας. Μια αξέχαστη διαδρομή στο χρόνο και στην ιστορία του τόπου, που μας πρόσφερε μια καινούρια ?γεμάτη? ματιά στα πεπραγμένα των ανθρώπων.
Ευχαριστούμε θερμά την ξεναγό κα Πάντου Γιώτα
Οι συνοδοί καθηγητές
Πατσαρούχα Βασιλική
Σταθάκη Φωτεινή
Σελίμη Βασιλική
Επιμέλεια άρθρου
ΣΤΑΘΑΚΗ ΦΩΤΕΙΝΗ
Φιλόλογος
——————–
Average Rating